. جهت‌یابی بدون قطب‌نما

جهت‌یابی بدون قطب‌نما    

 جهت‌یابی با ساعت عقربه‌ای : 

اساس این جهت یابی چنین است:
ساعت را کف دست قرار می‌دهیم و آن را می‌چرخانیم تا عقربۀ ساعت شمار جهت خورشید را نشان دهد؛ در این صورت نقطه‌ای که روی محیط صفحۀ ساعت درست وسط عقربۀ ساعت شمار و عدد ۱۲ قرار گرفته است، جهت جنوب را مشخص می‌کند.

 مثلا اگر عقربۀ ساعت شمار روی ۳ باشد (شکل زیر)، آن را به طرف خورشید می‌گیریم، نقطۀ وسط عددهای ۳ و ۱۲، یعنی نقطه‌ای که ساعت ۱:۳۰ را معین می‌کند، جنوب را نشان خواهدداد، طرف مقابل آن شمال، سمت چپ مشرق و سمت راست مغرب خواهدبود.
خورشید وعقربۀ ساعت شمار و نقطۀ تقسیمی که روی محیط صفحۀ ساعت پیدا می‌کنیم، هر سه در جهت جنوب قرار دارند .  

  پس هم خورشید و هم عقربۀ ساعت شمار در یک جهت حرکت می‌کنند، منتهی ساعت شمار یک دور کامل را در ۲۴ ساعت طی می‌کند؛ یعنی زمانی که طول می‌کشدتا خورشید یک دور کامل حرکت کند درست دو برابر زمانی است که برای دور زدن عقربۀ ساعت شمار لازم است. روشی را هم که گفته‌ایم بر همین اساس قرار دارد. باید اضافه کرد که وقتی قبل‌ازظهر باشد، باید نقطۀ بین دو عقربه و عدد ۱۲ را در جهت حرکت عقربۀ ساعت پیدا کرد و وقتی بعدازظهر باشد در جهت عکس این حرکت.
 برای مردمی که در نیم کرۀ جنوبی زندگی می‌کنند، باید این روش را به صورت زیر به کار برد .
اگر عقربۀ ساعت شمار در جهت خورشید گرفته‌شود، امتداد نیمساز زاویۀ بین عقربۀ ساعت شمار و نیم‌خطی که مرکز ساعت را به عدد ۱۲ وصل می‌کند، جهت شمال را نشان می‌دهد.
 توجه: البته امتدادی که به این ترتیب بدست می‌آید، کاملا دقیق نیست. این عدم دقت بدان مناسبت است که ساعت را بجای اینکه در صفحۀ استوای سماوی قرار دهیم، در صفحۀ افقی قرار داده‌ایم. ضمنا اختلاف بین زمان حقیقی خورشیدی را با زمانی که ساعت نشان می‌دهد به حساب نیاورده‌ایم (مثلا درهمۀ شهرستان‌های ایران ساعت را روی افق تهران تنظیم می‌کنند و نیز ساعت تابستانی) . ولی با وجود این عدم دقت‌ها، این روش در عمل کاملا قابل استفاده‌است. 

 برای کسب اطلاعات بیشتر از دو لینک  روش های مختلف جهت یابی  و  جهت یابی بدون قطب نما  استفاده نمایید.