. جان لویس فون نویمان

 جان لویس فون نویمان در ۲۸ دسامبر ۱۹۰۳ در بوداپست مجارستان متولد شد. فون نویمان از همان کودکی هوش سرشاری داشت.در شش سالگی اعداد ۸ رقمی را به طور ذهنی تقسیم می‌کرد. او صفحه‌ی از دفتر تلفن را در مقابل میهمان به خاطر می‌سپرد و همان موقع به سوال میهمان پاسخ می‌گفت . در سنین کودکی‌اش اروپا و مجارستان در وضعیت نابسامانی بسر می‌برد.

 جنگ جهانی اول، حکومت کمونیسم در مجارستان و یهودی بودن جان جوان مشکلاتی را برای وی و خانواده‌اش بوجود آورده بود. با اینکه جان جوان علاقه و استعدادش را در ریاضیات نشان داده بود، با این حال پدر آرزویش این بود که دردانه‌ی نابغه‌اش در رشته‌ای تحصیل کند که از لحاظ مالی و کاری آینده‌ای درخشان داشته باشد.در ۱۸ سالگی نخستین مقاله‌ی علمی خود را منتشر کرد جان در سال ۱۹۲۱ برای تحصیل در رشته‌ی شیمی به دانشگاه برلین رفت.
 پس از ۲ سال تحصیل در برلین، جان به دانشگاه زوریخ رفت و در در سال ۱۹۲۶ مدرک خود در مهندسی شیمی را اخذ کرد. اما زمانی که چان در زوریخ مشغول به تحصیل بود دو ریاضی‌دان بزرگ به نام‌های هرمان وایل و جرج پولیا نیز در همان دانشگاه مشغول به تدریس و پژوهش بودند. جان در کنار تحصیلاتش در شیمی علاقه‌اش به ریاضیات را ترک نکرد و در کنار این دو ریاضی‌دان توانست عشقش به ریاضیات را محفوظ بدارد. او چندین درس را با وایل گذراند. 

 جمله‌ی پولیا در مورد جان فون نویمان معروف است:

 جان تنها دانشجویی است که من از او می‌ترسیدم. چرا که در درسی من مساله‌ای حل نشده را به دانشجویان گفتم. چند دقیقه‌ای بعد جان حل کامل مساله را در گوشه‌ای کاغذ به من نشان داد. 

  او به سرعت در زمینه های نظریه‌ی مجموعه‌ها، جبر و مکانیک کوآنتومی به شهرت رسید.در سال ۱۹۳۰ و مقارن با ناآرامی سیاسی در اروپا به دانشگاه پرینستون آمریکا دعوت شد و به عنوان یکی از ۶ استاد اصلی ریاضی موسسه ی مطالعات پیشرفته (IAS) مشغول به کار شد. 

 جان فون نویمان دکترای خود را در نظریه‌ی مجموعه‌ها، در سال ۱۹۲۶ از دانشگاه بوداپست دریافت کرد. او در بیست سالگی تعریفی از اعداد اردینال (Ordinal Numers) ارائه داد که هنوز این تعریف برقرار است. او ۳ سال در دانشگاه برلین، ۱ سال در هامبورگ و یک سال را در گوتینگن و در کنار دیوید هیلبرت به مطالعه‌ی ریاضی مشغول بود. در سال ،۱۹۳۰ پس از ازدواج، دعوت وبلن برای سخنرانی در دانشگاه پرینستون آمریکا در زمینه‌ی مکانیک کوانتوم را پذیرفت.

 او یکی از ۶ پروفسور هسته‌ی اصلی مرکز مطالعات پیشرفته‌ی پرینستون را به همراه آلبرت اینشتین Albert Eistain‌، هرمان وایل Hermann Klaus Hugo Weyl ، هارولد مورس Harold Calvin Marston Morse ، اسوالد وبلن  Oswald Veblen و جیمز الکساندر James Waddell Alexander  بود و تا پایان زندگی در پرینستون ماند.
 کارهای فون نویمان بسیار گسترده بود. علاو ه بر نظریه‌ی مجموعه‌ها، وی از بزرگان و پدران نظریه‌ی بازی‌هاست و قضیه‌ی معروف مینی‌ماکس را اثبات کرد. در مکانیک کوانتوم از بزرگان این علم و از اعضای پروژة‌های ساخت سلاح‌های پیشرفته و اتمی در لوس‌الاموس بود.

 بینش فون نویمان با سایر دانشمندان زمان خود در رابطه‌ با رایانه تفاوت داشت. او از رایانه برای کاربرد در زمینه‌های مختلف ریاضیات و حل مساله های محاسباتی پیچیده استفاده کرد. در طول جنگ از تحقیقات فون نویمان در زمینه‌ های هیدرودینامیک (دینامیک آب)، هواشناسی، آمار و پرتابه‌شناسی استفاده‌های بسیاری شد.

 بسیاری اعتقاد دارند که نخستین مواجهه ی وی با رایانه،از طریق انیاک (ENIAC) بود ولی او قبلا”  ماشین‌ حساب ASCC را دیده بود و مکاتبات او در سال ۱۹۴۴ گویای علاقه اش به کار با رایانه های تقویت کننده ی الکترو مکانیکی و فعالیت های آزمایشگاه محاسبات دانشگاه کلمبیا است. بعد از پایان جنگ، ‌توجّه فون نویمان به ارتقای رایانه ی مؤسسه‌ی IAS معطوف شد و با گروه‌های متعددی در این زمینه‌ همکاری کرد. فعالیّت‌های او در این زمینه به تسریع روند حل مسائل محاسباتی در ساخت بمب هیدروژنی منجر شد.

 در سال ۱۹۵۰ وی به عنوان مشاور در شرکت IBM مشغول به کار شد و مسئولیت پروژه‌های پیشرفته ای در زمینه ی فن آوری را بر عهده گرفت.

 سرانجام وی در ۸ فوریه ۱۹۵۸ در واشینگتن آمریکا درگذشت.