. معرفی کتاب

  آموزگار پسر بچه نه ساله‌ای را که با گام‌های استوار راه می‌رفت به سوی تخته سیاهی که رویش ستونی از اعداد به ارتفاع یک متر نوشته شده‌بود، فراخواند . پسرک برای آنکه قدش به اعداد بالایی برسد روی پنجه پا بلند شد و مجموع آنها را با سرعت برق به دست آورد .
 از دخترکی با گیس‌های روبان بسته خواسته‌شد که حاصل ضرب ۷۳۵۳۵۲۳۱۴ در ۱۱ را پیدا کند . او جواب درست را – که ۸۰۸۸۸۷۵۴۵۴ باشد - در زمانی کوتاهتر از زمان لازم برای بر زبان آوردن عبارت «جدول ضرب اعداد» یافت .  

 به پسر بچه لاغر اندامی که عینک قاب نقره‌ای به چشم داشت ، گفته شد ۵۱۳۲۴۳۷۲۰۱ را در ۴۵۲۷۳۶۵۰۲۷۸۵ ضرب کند . پسرک فورا کار را آغاز و جواب ۲۳۲۳۶۴۱۶۶۹۱۴۴۳۷۴۱۰۴۷۸۵ را در هفتاد ثانیه محاسبه کرد .

 اینجا کلاسی بود که در آن روش ریاضی تراختنبرگ تدریس می‌شد . آنچه این نمایش شعبده‌بازی ریاضی را شگفت‌انگیزتر می‌کرد این بود که این کودکان کسانی بودند که بارها در درس حساب رد شده‌بودند ، تا آنکه بالاخره والدینشان در عین نومیدی آنها را برای یادگرفتن این روش فرستاده بودند .

تراختنبرگ کیست؟  

 یاکوف تراختنبرگ در ۱۷ ژوئن سال ۱۸۸۸ میلادی در بندر اودسای امپراطوری روسیه (اوکراین امروز) چشم به جهان گشود . پس از آنکه با درجهٔ ممتاز از مؤسسهٔ مهندسی معدن سن‌پترزبورگ فارغ‌التحصیل شد ، به عنوان مهندس در کشتی سازی ابوشوف مشغول کار شد . در بیست و چند سالگی به مقام سر مهندسی رسید و سرپرستی یازده هزار نفر را برعهده گرفت .

 تراختنبرگ پس از انقلاب ۱۹۱۷ بی پروا علیه خشونت و قانون‌شکنی سخن گفت . این انتقادات زندگیش را به مخاطره انداخت . در اوائل سال ۱۹۱۹ مجبور شد برای حفظ جانش پای پیاده راهی آلمان شود . در برلین با زنی از طبقه اشراف ازدواج کرد و با نوشتن مقاله‌های انتقادی در بارهٔ شوروی و تدوین کتاب مرجع در باره صنایع این کشور شهرتی بهم زد. همچنین روشی برای تدریس زبانهای خارجی ابداع کرد که هنوز در بسیاری از مدارس آلمان به کار می‌رود .

 با روی کار آمدن هیتلر ، تراختنبرگ بی هیچ ترسی ، به انتقاد از هیتلر و فاشیسم پرداخت . در سال ۱۹۳۴ پس از آنکه فهمید زنده ماندن در آلمان به قیمت جانش تمام خواهدشد ، همراه همسرش به وین پناه برد . در آنجا به منظور تقویت انگیزه‌های صلح جویانه اثری به نام وزارت صلح نوشت که خوانندگان بسیاری یافت . اما در سراسر جهان چراغ صلح به خاموشی گرایید .

 آلمانی‌ها وارد خاک اتریش شدند و نام تراختنبرگ در راس فهرستی کسانی بود که هیتلر فرمان دستگیریشان را داده‌بود . تراختنبرگ به یوگسلاوی گریخت ، اما شبی ماموران گشتاپو او را به چنگ آوردند و به اردوگاهی فرستادند که کوچکترین تخلف از قانون شدیدترین تنبیهات را درپی داشت و هر روز دسته‌ای از زندانیان تصادفی انتخاب و روانه کوره‌های آدم سوزی می‌شدند .

 تراختنبرگ برای حفظ تعادل روحی خود به دنیای درون خویش پناه برد و رهسپار دنیای اعداد شد . آنجا از کتاب و کاغذ و قلم خبری نبود . ذهن پیکار جوی او همه این کمبودها را جبران می‌کرد . او معتقد بود که ریاضیات کلید درست اندیشی است ، نزد خود اعداد غول آسایی را برای افزودن به یکدیگر در نظر می‌گرفت و به جمع آنها می‌پرداخت ، چون کسی نمی‌تواند جمع هزاران عدد را به خاطر بسپارد ، روشی مصون از خطا را ابداع کرد که به کمک آن کودکان نیز می‌توانستند هزاران عدد را برهم بیفزایند بی آنکه اشتباهی نمایند .

 در سال ۱۹۴۴ همسرش که هیچگاه از اردوگاه اسیران دور نشده بود خبردار شد که می‌خواهند تراختنبرگ را اعدام کنند توانست با دادن رشوه او را به اردوگاه دیگری در لایپزیگ منتقل کند . در آنجا تراختنبرگ در تاریکی شبی از زیر دو ردیف سیم خاردار بیرون خزید و به همسرش پیوست ، اما بار دیگر او دستگیر و به اردوگاه کار اجباری در تریست فرستادند و به سنگ‌شکنی گماشتند . در شب بی‌ستاره‌ای تراختنبرگ از پرچین سیم خاردار گذاشت و زیر رگبار نگهبانان موفق شد بگریزد و همراه همسرش روانه سویس شوند .

 در سویس روش ریاضی خود را تکمیل کرد و شیوه جدید و ساده‌اش را به کودکان آموخت . او که همواره براین اعتقاد بود که هر انسانی باهوش سرشار زاده می‌شود برای اثبات نظرش تعمدا کودکانی را بر می‌گزید که در مدرسه تنبل به شمار می‌آمدند . این روش‌ها در نظر بچه‌ها که عموما وامانده و خجالتی و گوشه گیر بودند ، همچون سرگرمی دلپذیری جلوه می‌کرد و مهارتی که در کار با اعداد به دست می‌آوردند موجب می‌شد شخصیت شان دگرگون شود و کم‌کم در سایر درس‌ها نیز پیشرفت محسوسی کنند .

 تراختنبرگ در سال ۱۹۵۰ مؤسسه ریاضی زوریخ را بنا نهاد که صبح‌ها شاگردان هفت الی هجده ساله و عصرها مردان و زنان مشتاق در سر کلاس‌های درس حاضر می‌شدند و از سادگی روش تازه ریاضیات لذت می‌بردند .

 تراختنبرگ معتقد بود علت اینکه اغلب ما در کار با اعداد مشکلاتی داریم دشوار بودن فهم حساب نیست ، بلکه علت آن در روش کهنه‌ای نهفته‌است که با آن به ما درس داده‌اند . مزایای مهم روش محاسبهٔ ذهنی تراختنبرگ عبارتند از : سهولت و سرعت و دقت بیشتر . او تا هنگام مرگ در سال ۱۹۵۳ به تدریس این روش همت داشت .

 منبع : روش سریع تراختنبرگ در حساب ، نوشتهٔ : آن کاتلر و رودلف مک شین ، ترجمهٔ : محمد باقری ، ناشر : مجله دانشمند 

 در صورت امکان به بعضی از روش‌های این کتاب در پست‌های بعدی اشاره خواهدشد .